Görünen, ardındaki hikaye hakkında çok az şey söyler ve çoğu zaman yanlış anlaşılır. İşte son günlerde en çok konuşulan yapımlardan biri olan "Baby Reindeer" bize tam olarak bunu gösteriyor.
Sent from my iPhone
Nedir Bu Dizi?
Baby Reindeer, senaristi ve başrol oyunculuğunu yapan Richard Gadd'in kendi hikayesinden uyarlanan bir mini dizi. Tek kişilik bir oyun olarak tasarlanıp 2019 yılında Edinburgh Festival Fring'de ödül alması üzerine senaryonun hakları Netflix'e satılımış.
Dizi, komedyen olmayı arzulayan Donny'nin çalıştığı bara gelen Martha adlı kadın ile zamanla saplantıya dönüşecek ilişkilerini konu alıyor. Komedi, gerilim ve dramın bir arada olduğu bu dizi sizi izledikçe içine çekiyor ve adeta bir soğan gibi her bölümde farklı bir katmana yolculuk yapıyorsunuz.
Yazının buradan sonrası spoiler içermektedir. Bir nefeste izleyip öyle gelmeniz tavsiye edilir!
Yapamamak Değil Yapmamak
Dizinin başında bara gelen Martha son derece hüzünlü ve paspal bir görünümde bara oturuyor. Donny ise ona bir şey içmek isteyip istemediğini soruyor. Martha parasının olmadığını söyleyince de Donny ona bir içecek ısmarlıyor. Bu esnada tanışıp konuşmaya başlayan ikilinin diyaloglarında Martha'nın bir avukat olduğunu ve çok önemli davalara baktığını öğreniyoruz. İzleyici için aslında mesele tam burada bitiyor. Marthamız bir yalancı ve pek de tekin görünmeyen bir ruh hali içinde. Uzaklaşsak iyi olur. Değil mi?
Donny pek öyle düşünmüyor.
Yüksek ve şen kahkası, Donny'e olan yaklaşımı bir şekilde onu kendisinden uzaklaştırmasını engelliyor. Yapamıyor değil; yapmıyor. Martha ile iletişimde kalmayı seçiyor ve dizinin sonuna kadar bunun kendi seçimleri doğrultusunda raydan çıktığını inkar ediyor. Çünkü yapmama kapısını açtığı anda üzerine yığılacaklardan korkuyor.
Ötekinin Gözünde Varolmak
Günler geçtikçe her şey daha da raydan çıkıyor. Dizi ilerledikçe bazı sahnelerde saçınızı başınızı yolmak istediğiniz anların sayısı da gittikçe artıyor tabii. YAHU KARDEŞİM DURDURSANA BU DURUMU, POLİSE GİTSENE ARTIK diye fenalık geçirseniz de Donny bu durumun içinde daha da çekilmeye devam ediyor.
Martha'nın Donny'e her gün gönderdiği yüzlerce mail, her gün iş yerine gelmesi, onu takip etmesi ve onu kendisinin sevgilisi olarak görmesine karşılık Donny korku dolu gözlerle gezinse de bir yanı ona hep acıyor ve merhamet duyuyor. Onun darmadağınık ve pis evinde bilgisayar başında her gece kendisine mail yazdığını bilip onu şikayet etmekten geri duruyor. Üstelik Martha'nın taciz suçundan 4 yıl hapiste yattığını öğrenmesi de bu durumu değiştirmiyor.
Ama bir sebep daha var; ikisi de kendi varlıklarının onayını birbirinden alıyor. Martha Donny ile görüştükçe, onun yanına geldikçe ve mailler attıkça kendi varlığını onaylatmış oluyor. Donny ise Martha'nın kendisine olan hayranlığında arzu ettiği güçlü konumuna erişiyor, önemli biri oluyor. Başta bu ne saçma iş diye tepki versek de ilerleyen bölümlerde bu ikilinin aslında ne kadar "perfect match" olduğunu anlıyoruz.
Her ikisi de yaralanmış ve görülmemiş iki küçük çocuk.
Bunca Zaman Neden Söylemedin?
Dizinin başında Donny'nin polis merkezine gidip şikayette bulunduğunu görüyoruz. Polis ise altı aydır süren bu tacizi neden daha önce şikayet etmediğini soruyor. Bu sorunun cevabını ise dizinin sonlarına doğru olan bir bölümde alıyoruz. Bu cevap, bize saçımızı başımızı yolduran tüm bu sürece ışık tutuyor.
Donny'nin ünlü bir komedyen olma arzusunun derinliklerine bir yolculukla başlıyor bölüm. Sırt çantasını alıp aileisnden ayrılan Donny bir barda komedyenlik yapamaya başlıyor. Rengarenk kostümü, perukları ve kullandığı oyuncaklarıyla olduğu halinden çok farklı, enerjik ve büyük hareketleri olan birine dönüşüyor gösteri sırasında.
Seyircilerin gülüp gülmediğini kontrol edişinde ve gülünmeyen şakaları açıklmaya çalışmasındaki halinde görüyoruz onu; onaylanma ihtiyacını. Ve bu süreçte özel davetlilerin katılabileceği bir barda sevdiği bir dizinin ikinci senaristi ile tanışıyor. Başlarda çok yardımcı ve Donny'de bir ışık gören hali bize güven aşılıyor. Donny içinse bulunmaz bir fırsat olarak görülüyor.
Darrien onunla senaryo yazmak istediğini söyleyince bu Donny için geri dönülmez bir yolun başlangıcı oluyor. Donny Darrien'in evine düzenli olarak gitmeye başlıyor. Bu esnada ise Darrien Donny'e ona yardımcı olacağını söylediği uyuşturucular ikram ediyor ve zaman içinde uyuşturucu etkisindeyken Donny'i taciz etmeyle başlayan hikaye Donny'e tecavüz etmesiyle sonuçlanıyor.
Bu sahneler izleyici için gerçekten zorlayıcı olabilir ki bölümün başında bu sahnelerin varlığı hakkında izleyici uyarılıyor. Belki de en çarpıcı bölümlerden biri olan bu bölümde Donny'nin bedensel ve zihinsel olarak tüketildiği bu eve neden tekrar tekrar gittiğini anlamaya çalışıyoruz. Aynı zamanda yaşadığı bu dönemin ardından nasıl bir kimlik bunalımı yaşadığını ve kendinisini ne kadar güçsüz ve yalnız hissettiğini de anlamaya başlıyoruz.
İşte bu noktada da Martha'nın Donny için anlamı ve neden altı aydır şikayet etmeye gidemediği seyirci için bir zemine oturmaya başlıyor. Kendini kaybolmuş hisseden yirmilerindeki bu genci kırklarında ve Donny'e hayran hayran bakan, onu sürekli öven ve neşe içinde kahkaha atan Martha yeniden önemli hissettiriyor.
Travmalarla Döşenmiş Yollar
Donny tüm bu sürecin içinde arkadaşlık sitesinde tanıştığı bir trans kadınla beraber ve kendisi bir terapist. Dolayısıyla Donny’nin Martha ile olan ilişkisindeki örüntüleri görebiliyor. Bir yandan da Donny’nin izin verdiği kadarına dahil oluyor.
Donny ise aşkının peşinden gitmek, içine çekilmekten kendini alıkoyamadığı Martha ile olan bağı ve komedyen olma arzusu üçgeninde gezinip duruyor. Arada kalışını ve yaşadıklarını anlamakta zorlanıyor ve seçimleriyle bu seçimleri ona yaptıran kökenlerini göremiyor. Trans bir kadınla olduğunun başkaları tarafından öğrenilmesinden çekiniyor, duygularını kimseye ifade etmiyor ve içinde kocaman bir travmayla yaşamaya devam ediyor.
Uğradığı tecavüzün onun hem bedeninde hem de zihninde açtığı yarıkla ne yapacağını bilemiyor Donny. Ve tüm bu hikayesini finale kaldığı yarışmada yaşadığı patlama ile ortaya çıkarıyor. Kabul edilmek ve onay almak için can attığı zamanlar defalarca kez tecavüze uğradığı, kendisini suçladığı, kendisinden nefret ettiği ve yine defalarca o eve geri döndüğü süreci seyircilere adeta kusuyor. Bu gösteriyi kaydeden bir izleyici de videoyu internete yüklüyor. Ailesinin öğrenmesinden çok korkan Donny, ailesinin yanına giderek yaşadığı her şeyi ailesine anlatıyor. Kariyer hedefleri, Darrien ile tanışması, istismar süreci ve ardından yaşadığı cinsel kimlik krizleri, utancı ve dahası…
Ailenin vereceği tepki benim açımdan en kıymetli yerlerden biriydi. Nitekim anne hemen kucaklayıcı bir yerde durdu. Baba ise izlediğim süre boyunca beni en sarsan yerin bir parçası oldu. Annesi babasının onu çok iyi anlayabileceğini çünkü bir katolik kilisesinde büyüdüğünü söyledi. Başka hiçbir bilgi verilmedi ama hepimiz için yeterliydi. Baba da istismarın bir kurbanıydı. Kocaman bir travma ile bugünlere gelmiş ve belki Donny’i yetiştirmişti. Donny’nin veya herhangi bir insanın hikayesinin o daha doğmadan karalanmaya başladığını görmemiz için başka bir bilgiye ihtiyacımız kalmamıştı.
Anlatınca Geçer Mi?
Hikayenin buradan sonrası bizi yukarı götürmeye başlıyor. Martha 9 aylık bir hapis cezasına çarptırılıyor. Donny yavaş yavaş bir üne kavuşmaya ve yükselmeye başlıyor. Sanki o final gösterisi, her şeyi ortaya dökmesi tüm problemleri ortadan kaldırıyor -mu acaba-?
Donny Martha hapse girdikten sonra Darrien’ın kapısını çalıyor. İzleyici olarak intikam, öfke boşalması veya bir yüzleşme arzu etmemiz son derece normal tabii bu noktada. Ancak yaşamın kendisi ve insan sanıldığının aksine lineer bir çizgide ilerlemiyor. Sanılandan daha karmaşık ve tahmin edilemez bir yol izliyor.
Kapıyı açmasından itibaren hiçbir pişmanlık veya benzeri bir duygu göstermeyen Darrien Donny’i içeri buyur ediyor. Üstelik videoyu izlediğini ve cesaret gerektiren bir konuşma olduğu yorumunu yapacak kadar da kendine güvenli. Çünkü onu nasıl manipüle edebileceğini biliyor. Tıpkı Martha’nın bildiği gibi. Her ne kadar farklı karakterler olsalar da üçü de birbiri için mükemmel bir kimya içindeler. Ve bu kimya bizim sandığımızın aksine kolayca içinden çıkabileceğimiz bir şey değil.
Nitekim Darrien Donny’e bir iş teklifi yapıyor ve Donny bu teklifi kabul ediyor. Evden çıktığında ise polise vermek üzere her bir duygu için tek tek sınıflandırdığı Martha’nın ses kayıtlarını dinlemeye başlıyor. Anlıyoruz ki, Martha gitmiş olsa da Martha’nın Donny’deki yeri sağlamlığını koruyor.
Gittiği barda dinlemediklerini koyduğu klasörden bir ses kaydı açıyor. Bu ses kaydında Martha’nın kendisine taktığı “Baby Reindeer (Küçük Ren Geyiği)” isminin nerden geldiğini anlatıyor. Büyük kavgaların olduğu mutsuz bir evde büyüyen Martha’nın en sevdiği ve sığındığı oyuncağıymış meğerse…
Sahnenin sonunda barda oturan Donny votka-kola sipariş ediyor ve cüzdanını da evde unutmuş üstelik. Barmen ise üzgün halde gördüğü Donny’e “Benden olsun.” diyor. Tıpkı hikayenin başında Donny’nin Martha’ya ‘merhamet’ ederek söylediği gibi.
Donny Başa Mı Döndü?
Hiç dile gelememiş ve kişinin hayatında derin yaralar açmış travmalar bir anda kaybolmaz. Travma zaten kaybolan değil ancak yerine yerleştiğinde ve anlam bulduğunda artık eskisi kadar acıtmayan bir hal alabilir. Terapide travmatik yaşantıyı yeniden ele almak, hikayenin öncesini konuşmak, ortaya çıkan duygulara sahip çıkabilmek belirli bir süreci gerektirir. Kişi bu sürede tekrar tekrar aynı noktaya geri dönebilir, pes etmek isteyebilir veya kendini daha mutsuz hissettiği dönemler olabilir. Kişinin bu yaşantıyı kendi içinde anlatıp bir yere yerleştirebilmesi çabucak olabilecek bir şey değildir.
Donny de Martha da kendi hikayelerinin yara alanlarıydı. Birbirlerini de tam da buradan tanıdılar. Donny onun hüzünlü ve yalnız halinin yanında şen kahkahası ve Donny’i güçlü hissettiren sözleriyle; Martha da Donny’nin içten içe hissettiği güçsüzlüğünü tanıyarak ona güvenli bölgesi saydığı küçük ren geyiği adını takarak birbirlerine bağlandılar. Dışarıdan yanlış ve sağlıksız gelse de onlar için önünü alamadıkları bir çekilmeydi bu. Hikayeler ne denli farklı olsa da aynı yerden yara almış insanlar birbirlerinin yaralarını daha da derinleştirmek pahasına birbirlerini acılarından tanırlar. Donny’nin dizinin en başında yaptığı da buydu; bir merhamet gösterisinden fazlası.
Donny başa mı döndü diye sorarsanız tam olarak böyle olduğunu söylemezdim. İçinde bulunduğu sarmalın bir üst katına çıktı demek belki daha doğru gelirdi bana. Önceki bulunduğu noktayla aynı yerde fakat bir katman yukarı taşındı ve önünde uzunca bir yolculuk var. Psikoloji yüksek lisansı yapmış ve terapist eski sevgililerinden dinlediklerinden ötesine gerçek bir terapi sürecine girip kendini anlamaya çalışmasını çok isterdim…
Su Demirkol
Yorumlar
Yorum Gönder